درسی

درسی

درسی

درسی

دروس15تا17

درس پانزدهم

در حضور دوست - شوق دیدار
در حضور دوست

مرحله ی اول :
الف ) آیات شریفه ی زیر را به دقت بخوانید و سپس آن ها را ترجمه کنید .

واذکرواالله کثیرا العلکم تفلحون ( جمعه 10)/ خدا را بسیار یاد کنید شاید که رستگار شوید .
ومن یعش عن ذکر الرحمن / هرکس از یاد خدای رحمن روی برتابد .
نقیص له شیطانا فهو له قرین ( زخرف 36) /شیطانی بر او می گماریم که همراهش باشد .
اننی انا الله لااله الا انا / بدرستی که من خدایی هستم که جز من خدایی نیست .
فاعبدنی و اقم اصلوه لذکری ( طه 14 ) / پس مرا بپرست و نماز را بخاطر یاد کردن من بپادار .

ب ) در آیات بالا تأمل کنید و چهار گزاره ی زیر را تکمیل کنید .

1. سزاوار است که پیوسته و در همه حال به یاد خدا باشیم .
2. رستگاری انسان در گرو یاد خدا بودن است .
3. هر کس از یادخدا روی گردان باشد شیطان همراه و همدم او خواهد شد .
4. نماز چیزی جز به یاد خدا بودن نیست .

ج ) با ذکر نمونه هایی از عبارت های نماز توضیح دهید که چگونه جمله چهارم با جمله اول ارتباط دارد ؟

1. تکبیره الاحرام در اول نماز در واقع یاد خداست .
2. بسم الله الرحمن الرحیم در هر سوره و اوایل سوره حمد یاد خداست .
3. تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم یاد و ذکر خداست .

مرحله ی دوم :
الف ) آیات شریفه ی زیر را با دقت قرائت کنید و سپس ترجمه را تکمیل کنید .

و ان من شی ء الا یسبح بحمده / و هیچ موجودی نیست مگر اینکه با حمد خود اورا تسبیح می کند .
و لکن لا تفقهون تسبیحهم /ولیکن شما تسبیح آنها را نمی فهمید .
انه کان حلیما غفورا ( اسرا44) / بدرستی که او بردبار و بخشنده است .
الحمدلله الذی له / ستایش برای خدایی است که برای اوست .
ما فی السموات / آنچه در آسمان ها
و مافی الارض / و آنچه در زمین است
و له الحمد فی الاخره / و برای اوست ستایش در آخرت
و هو الحکیم الخبیر / و او دانا و آگاه است .

ب ) با تامل در آیات صفحه ی قبل گزاره های زیر را تکمیل کنید .

1. همه ی موجودات خدا را حمد و تسبیح می کنند .
2. شایسته است که ما نیز خدای خود را حمد و تسبیح کنیم .
3. حمد و تسبیح نمونه هایی از یاد و ذکر خداوند است .

ج ) عبارت هایی از نماز را که درباره ی حمد و تسبیح خداوند است بنویسید :

1. گفتن تکبیره الاحرام نوعی حمد و تسبیح خداست ، زیرا او را به بزرگی یاد می کنیم .
2. در سوره حمد : الحمدلله رب العالمین
3. سبحان ربی العظیم و بحمده
4. سبحان ربی الاعلی و بحمده
5. در تسبیحات اربعه : سبحان الله و الحمدلله
6. سوره توحید : قل عو الله احد الله الصمد ...

مرحله ی سوم : الف ) آیات شریفه ی زیر را با دقت قرائت کنید و سپس ترجمه را کامل نمایید .

و اذا سالک عبادی عنی / هرگاه می پرسند از تو بندگان من مرا
فانی قریب / پس بدرستی که من نزدیک هستم
اجیب دعوه الداع اذا دعان / اجابت می کنم دعای آنکه مرا بخواند .
فلیستجیبو الی / پس باید دعوت مرا بپذیرند
ولیومنوا بی / و به من ایمان آورند
ادعوا ربکم تضرعا و خفیه / پروردگارتان را با تضرع و به صورت نهانی بخوانید
انه لا یحب المعتدین (اعراف 55)/ بدرستی که او تجاوزگران را دوست ندارد .

ب ) با تامل در آیات بالا گزاره های زیر را تکمیل کنید :

1. در هنگام نیاز همواره خدا را می خوانیم زیرا او به ما نزدیک است و دعاهای مارا اجابت می کند .
2. در خواست هایخود را با تضرع و نهانی با او در میان می گذاریم .
3. هیچ دعایی را خداوند بی پاسخ نمی گذارد .

ج ) عبارت هایی از نماز را که بیانگر دعا و درخواست از خداست بنویسید .

1. اهدنا الصراط المستقیم
2. ایاک نستعین
3. اللهم صل علی محمد و آل محمد
4. ربنا اتنا فی الدنیا حسنه و فی الا خره حسنه

مرحله ی چهارم :
1. با توجه به محتوای آیات ، عنوان مناسبی برای سه مرحله قبل انتخاب کنید و در مقابل آن بنویسید .

عنوان مرحله اول : یاد خدا
عنوان مرحله دوم : تسبیح و حمد خدا
عنوان مرحله سوم : نیایش به در گاه خدا

2. توضیح دهید که هر مرحله چه ارتباطی با مراحل دیگر دارد ؟

حمد و تسبیح خدا که مرحله دوم است چیزی جز یاد خدا کردن که مرحله اول می باشد نیست و چون خدا از هر نقصی منزه و دارای همه صفات کمال است ( مرحله دوم ) پس به درگاه او نیایش می کنیم و نیازهایمان را از او می خواهیم .

درس شانزدهم
شوق دیدار

نکات 1. در نماز با حمد و تسبیح خدارا یاد می کنیم .
2. در نماز نیازهای خود را از درگاه پر مهر و محبت خدا طلب می نماییم .
3. نمازستون خیمه دین و مهمترین معیار وفاداری به عهد خویش با خداست .
4. شرط ورود به پیشگاه الهی داشتن پاکی و طهارت است .
5. وضو و طهارت ظاهری رمزی از طهارت باطنی است .
6. اصل در طهارت ، طهارت روح و آراستگی آن به تقوا و زییایی های معنوی است .
7. در وضو دستها را می شوییم تا نشانی بر عزم شستن دل و روح از غبار پلیدی ها و زشتی ها باشد .
8. روی را با آب تطهیر می کینم تا بدانیم که آبرومند و روسفید می توان به محضر محبوب راه یافت .
9. مسح سر نشانه آن است که با قدم صدق می توان صراط مستقیم را پیمود و خود را به دریای رحمت حق رساند .
10. مسح پا نشانه آن است که با قدم صدق می توان صراط مستقیم را پیمود و خود را به دریای رحمت حق رساند .
11. در وضو ، شستن صورت و دست ها و مسح سر و پاها واجب است زیرا این ها همان عضوهایی هستند که به هنگام ایستادن در پیشگاه خداوند آشکارند و در نماز به کار گرفته می شوند

سوال های متن :
1. نماز را توصیف کنید .

نماز ستون خیمه دین است . نماز مهم ترین معیار وفاداری به عهد خویش با خداست . در نماز با حمد و تسبیح خدارا یاد کنید .

2. شستن دستها در وضو نشانه چیست ؟
دست ها را می شویم تا به یاد آورم که تنها با دست شستن از خلایق می توان دست به دامن خالق زد .

3. آیا با دل و روح آلوده و ناپاک می توان به خدا نزدیک شد ؟
خیر چون سیر بسوی او در نور دیدن مکان ها نیست بلکه با تعالی روح است از بیرون نیست بلکه از درون و باطن آدمی است . اگر سیمای جان زشت و ناپاک باشد نخواهیم توانست به او نزدیک شد .

4. شستن صورت در وضو رمز چیست ؟
روی را با آب تطهیر می کنیم تا بدانیم که آبرومند و روسفید می توان به محضر محبوب راه یافت .

5. مسح سر نشانه چیست ؟
سر را مسح می کنیم تا متذکر شویم که با اندیشه های الهی می توان در محضر او حاضر شد .

6. مسح پاها در وضو رمز چیست ؟
مسح پا نشانه آن است که با قدم صدق می توان صراط مستقیم را پیمود و خود را به دریای رحمت حق رساند .

7.فواید وضو از دیدگاه امام رضا (ع) را بنویسید ؟
1- کسالت و خمودی را ازانسان دور می کند .
2- با تزکیه دل را برای ایستادن در پیشگاه خداوند آماده می سازد .
3- اعضایی که هنگام نماز آشکارند و کار گرفته می شوند در وضو شسته یا مسح می شود .

اندیشه و تحقیق :
1. ((توضیح المسائل)) یا ((رساله علمیه)) چیست و ما چه نیازی به آن داریم ؟

توضیح المسائل کتابی است که در آن فتاوی و نظرات مرجع تقلید جمع آوری شده است و چون در طول روز ممکن است سوالاتی برای ما پیش آید که جواب آنها را نمی دانیم و از طرفی دسترسی به مرجع تقلید نیز مشکل است پس ضروری است که توضیح المسائل در دسترس باشد .

2.وضوی جبیره در چه مواردی و چگونه انجام می گیرد ؟
اگر جایی از محل وضو زخم باشد و روی آن بسته باشد و امکان بر داشتن آن در هنگام وضو نباشد باید با دست تر به هنگام وضو روی آن چسب یا باند کشید .

3.بعد از کدام غسل می توان بدون وضو گرفتن نماز خواند ؟
غسل جنابت

4.عوامل مختلفی در علاقه ما به نماز و نیایش در مقابل پروردگار دخالت دارند.آن عوامل را مشخص کنید و درباره هر یک توضیح دهید .
1- از نظر قرآن عالم وجود یکسره درحال تسبیح و نماز پروردگار است نماز خواندن انسان هماهنگی با همه هستی است . دانستن این مطلب شوق انسان را به نماز زیاد می کند .
2- وجود ما و استعداد های ما ، نعمتهایی است که خدا بما داده است و تماز تشکر از خدا در مقابل این نعمت هاست توجه به این مطلب در علاقه انسان به نماز موثر است .
3- یکی از فواید بزرگ نماز این است که انسان را از زشتی ها باز می دارد اگر زندگی مجرمین و جنایتکاران را بررسی کنیم خواهیم دید که اهل نماز نبوده اند . توجه به این اثر نیز در علاقه ما به نماز موثر است .
4- اگر انسان شیرینی و لذت مناجات با خدا را بچشد به نماز علاقه مند می شود درک این شیرینی به واسطه حضور قلب در نماز است . عوامل حضور قلب عبارتند از : خواندن نماز دز اول وقت ، شرکت در مسجد و جماعت ، پرهیز از خواندن در جاهای شلوغ و نامناسب ، توجه به اذکار و عبارات نماز .


5- چرا روزی پنج بار نماز می خوانیم ؟
زیرا بنا به فرموده ی پیامبر اکر م (ص) « نماز همچون چشمه سار ی است که مردم روزی پنج بار در آن شست و شو می کنند » ما با نمازهای پنجگانه در واقع پنج بار خود را از تیرگی گناه می شوییم .

 

همدلی و همراهی - ادب دوستی

درس هفدهم
همدلی و همراهی


نکات

1. آدم بی دوست فقیر ترین آدم هاست .
2. انسان عاجز کسی است که نتواند با کسی دوست شود و عاجز تر از او کسی است که دوستانی راهم که دارد از دست بدهد .
3. دوست آئینه انسان است .
4. دوست خوب بی جهت از انسان تعریف و تمجید نمی کند . از گفتن نقص ها دریغ ندارد اما هرگز دوستش را تحقیر نمی کند هرف او از دوستی منافع شخصی نیست .
5. محبوب ترین دوست ها کسانی هستند که عیب آدمی را به او هدیه کنند .
6. دوستی شدید انسان را شبیه دوشت خود می سازد .
7. انسان خوشبخت کسی است که با انسانهای کریم هم صحبت باشد .
8. انسان زیبایی ها و خوبی ها را دوست دارد و وقتی که فکر کند آن زیبایی و خوبی در کسی وجود دارد به اوعلاقه مند می شود .
9. دوستان واقعی یاد خدا را در دل زنده می کنند . آنان به زیبایی خرد آراسته اند . خیانت کار و سخن چین و ستمگر نیستند .

سوال های متن :
1. انسان عاجز از دیدگاه حضرت علی (ع) کیست ؟

کسی که نتواند برای خود دوستی بگیرد و عاجزتر از او کسی است که دوستانی را هم که دارد از دست بدهد .

2. عامل تنهایی و نداشتن دوست در انسان چیست ؟

یکی از عوامل مهم خودخواهی انسان است و عامل دیگر خود کم بینی او .


3. چگونه دوست خوب را به آئینه تشبیه می کنند ؟

زیرا مانند آئینه از انسان تعریف نابجا نمی کند . از نشان دادن نقص ها همچون آئینه دریغ ندارد .


4.محبوب ترین برادران از دیدگاه امام صادق (ع) چه کسی است ؟

« محبوب ترین برادران پیش من کسی است که عیب های مرا به من هدیه دهد . »


5.خوشبخت ترین انسانها در زمینه ی دوستی از دیدگاه امام علی (ع) چه کسانی هستند ؟

« خوشبخت ترین انسانها کسانی هستند که با کریمان ، ندیم و هم صحبت اند » .


6. کدام دوست قابل اعتماد است ؟

1. اهل گناه نیست بلکه از گناه دیگران نیز ناراحت می شود .
2. اهل شرارت نیست .
3. اهل دروغ نیست .

اندیشه و تحقیق :
صفحه ای از کتاب « المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم » را در صفحه ی مقابل مشاهده می کنید به این صفحه نگاه کنید و آیاتی را که در آن ها کلمات « یحیب » آمده مشخص کنید و ویژگی های دوستان خدا و محرومین از دوستی خدا را در جدولی یادداشت نمایید .

دوستان خداوند

محرومین از دوستی خداوند

1. نیکوکاران

1. ستمکاران

2.پرهیزکاران

2. اسراف کنندگان

3. صابران

3. خیانت کاران

4. متوکلین

4. متجاوزان به حقوق دیگران

5. عدالت پیشگان

5. فساد کنندگان

6. نوبه کنندگان

6. مستکبران

7. پاکان

7. انسان های ناسپاس گناهکار

درس هجدهم
ادب دوستی

نکات

1. حفظ دوستی مشکل تر از پیدا کردن دوست است .
2. پایداری رابطه دوستی و رسیدن به ثمرات و نتایج آن بستگی به انجام مسئولیت های متقابل دارد .
3. شخصیت دوست را باید محترم شمرد .
4. حق دوست و برادر را نباید ضایع کرد .
5. نباید انتظار داشته باشیم دوست ما هر گونه خواسته ی ما را برآورده سازد .
6. دوست باید خیر خواه دوست خود باشد .
7. حد دوستی را باید رعایت کرد . یعنی در دوستی میانه روی باید داشت .

سوال های متن :
1. چرا نگهداری برخی از چیزها از به دست آوردن آنها مشکل تر است ؟

زیرا این مشکل بودن دو جهت دارد .یکی از جهت گران بها و با ارزش بودن و دیگری از جهت ظرافت و شکنندگی .

2. امام باقر (ع)درباره احترام گذاشتن به دوست چه می فرماید ؟

« همان طور که دوستت به شخصیت تو احترام می گذارد تو نیز باید شخصیت او را محترم شماری. »


3. نمونه هایی از احترام گذاشتن به دوست را بنویسید ؟

مسخره نکردن او ، تپرهیز از غیبت او ، نمونه های احترام گذاشتن به دوست است .


4.امام علی (ع) درباره رعایت حق دوست چه می فرماید ؟

به اتکاء رابطه صمیمانه و دوستانه ، حق برادرت را ضایع مکن .زیرا این عمل رابطه دوستی را از بین می برد و کسی که حقش را ضایع ساخته ای دیگر دوست تو نخواهد ماند .


5. مواردی را نام ببرید که حق دوست را از بین می برد و باعث سستی دوستی می شود ؟

به زحمت انداختن ، ظلم و اجحاف ، شوخی های آزار دهنده ، استفاده بیش از حد و بدون اجازه از امکانات دوست و ...


6. امام علی (ع) درباره کسانی که توقع نامعقول از دوست خود دارند چه می فرماید ؟

« کسی که از دوست خوئ جز به فداکاری خشنود نمی شود ، همواره در خشم و ناراحتی است . »


7. رسول خدا (ص) درباره خیر خواهی دوستان نسبت به یکدیگر چه تشبیهی را بکار می برد ؟

« دوستان خوب مانند دو دستی هستند که هنگام شستن ، یکدیگر را تمیز می کنند و از آلودگی ها پاک می سازند . »

اندیشه و تحقیق :
آیا شناخت خانواده دوست تاثیری در انتخاب او دارد ؟ چرا ؟

آری معمولا تربیت خانوادگی در شخصیت انسان موثر است و افراد پاک و لایق در خانواده های پاک تربیت می شوند . لذا شناخت خانواده دوست برای انتخاب او مفید است .

 


درس چهاردهم

درس چهاردهم
کتاب زندگی

نکات 1. قرآن کریم ، راهنمای زندگی ماست .
2. اولین برنامه ی زندگی ، تعیین وقت مناسبی برای خواندن قرآن کریم است .
3. مناسب ترین وقت برای خواندن قرآن دوران جوانی و نوجوانی است که انسان آمادگی بیشتری برای دریافت حقایق قرآن دارد .
4. هرکس در جوانی قرآن بخواند قرآن با گوشت و خونش در می آمیزد .

اندیشه و تحقیق :

1. وظیفه ی تعلیم و تبیین قرآن کریم پس از پیامبر اکر م (ص) بر عهده ی چه کسانی است ؟
با استفاده از حدیث ثقلین و یا احادیث دیگری که می دانید این سوال را پاسخ دهید.
پیامبر اکرم (ص) در حدیثی که معروف به حدیث ثقلین است می فرماید : من از میان شما می روم و دو چیز گرانبها از خود به یادگار می گذارم یکی کتاب خدا و دیگری اهل بیتم مادام که به این دو چنگ بزنید گمراه نخواهید شد و این دو از یکدیگر جدا نخواهند شد . » از این حدیث معلوم می شود که اهل بیت پیامبر (ص) که پیوند ناگسستنی با قرآن دارند همسنگ و همطراز با قرآن هستند از علم و عصمت برخوردارند و از قدرت تعلیم و تبیین قرآن برخوردارند .

2. اگر ما مسلمانان در خواندن قرآن کریم سهل انگاری کنیم و در تنظیم برنامه های زندگی خود از راهنماییهای آن بهره نبریم با چه مشکلاتی روبه رو خواهیم شد ؟
قرآن کتاب هدایت بشر به سوی سعادت ابدی است . این برنامه ی زندگی از جانب کسی است که انسان را خلق کرده است و بهتر از هر کس انسان و سعادت او را می شناسد . پشت کردن به این برنامه جز گمراهی و شقاوت ثمری نخواهد داشت .

 


درس سیزدهم آیین رهروی

آیین رهروی - کتاب زندگی

امام علی ( ع ):
« بهشت با عمل نیکو به دست می آید نه با امید . »

مرحلهء سوم : قدم در راه

درس سیزدهم
آیین رهروی

نکات

1. راه زندگی را با تنظیم برنامه ای که در آن ، جایگاه هر وظیفه ای به مقتضای زمان معین شده باشد می توان پیمود .
2. هر زمانی اقتضای اعمال خاصی را دارد .
3. دوره کودکی دوره ی ظهور و شکوفایی توانایی های طبیعی و بازی و سرگرمی می باشد .
4. دوره نوجوانی و جوانی ، دوره کسب مهارت های ، دانش اندوزی ، آمادگی برای حضور در جامعه و بخصوص دوره ی شکوفایی معنوی و انتخاب های بزرگ است .
5. گرفتن تصمیم های مناسب با شرایط زمانی و سنی و روحی و خُلقی نیازمند وقت کاردانی و تنظیم نقشه های حساب شده برای زندگی است .
6. ما باید به عنوان برترین موجود در این کره خاکی از تمامی ساعات و ایام عمر بهره ببریم تا هیچ استعدادی را ضایع نکنیم .
7. نوعی ارتباط میان اعمال و زمان ها وجود دارد که ممکن است ما از آن اطلاع نداشته باشیم .
8. پیامبر اکرم (ص) در منزل اوقات خود را سه قسمت می کرد : قسمتی برای عبادت ، قسمتی برای اهل خانه و قسمتی برای رسیدگی به کارهای خود .
9. وظایفی که برای انجام آنها با خدا عهد می بندیم سه دسته اند : 1. اعمالی که در ارتباط با خداست مانند نماز و روزه ؛ 2. اعمالی که در ارتباط با بندگان خدا و سایر مخلوقات خداست مثل مبارزه با ظلم ، حفظ محیط زیست ؛ 3. اعمالی که در ارتباط با خود است مانند نظافت و مطالعه .
10. همه این سه دسته از اعمال به قصد کسب رضایت خدا انجام می دهیم .
11. به تحقیق که رسول خدا اسوه نیکویی برای شماست .
12. رسول خدا (ص) شب ها زود می خوابید و در نیمهدوم شب برای نماز شب بر می خاست هنگام برخاستن از خواب برای خدا به سجده می افتاد .
13. رسول خدا (ص) با فروتنی سر سفره می نشست در غذا خوردن با فقیران همنشین می شد . و می فرمود ما مردمی هستیم که تا گرسنه نشویم غذا نمی خوریم و چون بخوریم قبل از سیر شدن دست از غذا می کشیم .
14. شجاعت و توانایی جسمانی رسول خدا (ص) و اهل بیت ایشان نشان می دهد که این بزرگواران علاوه بر کمالات معنوی از بدن سالم و با نشاط نیز برخوردار بودند . رسول خدا (ص) از مردم می خواست شنا کردن ، سوارکاری و تیر اندازی را به فرزندان شان بیاموزند .

سوال های متن :

1. راه زندگی را چگونه می توان پیمود ؟ به وسیله ی برنامه ای که مطابق با آن حرکت کنیم تا به مقصد برسیم . برنامه جایگاه هر عمل را متناسب با زمان و امکانات انسان معین می کند .

2. قرآن کریم درباره اسوه بودن پیامبر اکرم چه می فرماید ؟
« لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه ؛ به تحقیق که رسول خدا اسوه نیکویی برای شماست »

3. چگونه می توان امیر مؤمونان (ع) را یاری کرد ؟ خود ایشان چه می فرمایند ؟
« شما قادر به چنین کاری ( مانند من زندگی کردن ) نیستند ولی سعی کنید با پرهیزکاری و کوشش و پاکدامنی و درستکاری مرا یاری کنید . »

4. آداب خواب رسول خدا (ص) چگونه بود ؟
اغلب شب ها زود می خوابید و در نیمه دوم شب برای نماز شب برمی خواست .
هنگام خواب می فرمود : خدایا آن روز که بندگانت را برمی انگیزی مرا از عذاب حفظ فرما .
هنگام برخاستن از خواب برای خدا به سجده می افتاد .


5. سفارشات امام صادق (ع) درباره خواب را بنویسید .
- هر کس با وضو به بستر رود بسترش مسجد اوست .
- چون به بستر می روی نگاه کن و ببین در روز چه بدست آورده ای و به یاد آر که خواهی مرد و قیامتی در کار است .
چون به بستر رفتی تسبیح حضرت زهرا (س) و آیه الکرسی و سوره ناس و فلق را بخوان .


6. آداب غذا خوردن با استفاده از فرمایشات معصومین را بنویسید ؟
آغاز غذا با نام خدا و پایانش با حمد و سپاس او .
پرهیز از زیر نظر گرفتن دیگری و نگاه به لقمه او .
تا گرسته نشده ایم دست بسوی عذا دراز نکنیم و قبل از سیر شدن دست از غذا بکشیم .
خوردن غذا به آهستگی و آرامی .
آب را سه نفس بنوشیم و با بسم الله شروع و با الحمدلله تمام کنیم .


7. رسول خدا (ص) چه نظری درباره ورزش داشت ؟
در مسابقات ورزشی حضور می یافت و از مردم می خواست شنا کردن و سوار کاری و تیراندازی را به فرزندان شان بیاموزند .

اندیشه و تحقیق :
الف )
1. چرا در میان موجودات فقط انسان است که ممکن است زمان هرز رفته و تلف شده داشته باشد ؟

موجودات دیگر با هدایت غریزی به سوی رفع نیاز خود حرکت می کنند اما انسان باید با فکر و انتخاب خود به رفع نیازهای خود بکوشد که گاهی عواملی مانع می شود و بنابراین امکان دارد عمر تلف شده داشته باشد .

2. مقصوداز این که رسول خدا ( ص) برای مسلمانان اسوه است چیست ؟
یعنی از آنان پیروی کنیم و در این راه هر چه موفق تر باشیم به آن ها نزدیک تر شده و از نور وجودشان بیشتر بهره مند می شویم .

ب )
در مورد مسائل زیر تحقیق کنید :
1. خوردن غذای غصبی چه حکمی دارد ؟
غصب کردن حرام است یعنی نمی شود به ناحق مال دیگری را تصاحب کرد هرگونه تصرفی و از جمله خوردن آن گناه دارد و واجب است هر چه زودتر به صاحبش برگرداند .

2. چه حیواناتی حرام گوشت هستند ؟
پستانداران حرام گوشت : درندگان مانند شیر و پلنگ و ببر و گرگ و سگ و خرس و کفتار وکلا سگ سانان و گربه سانان و میمون و خرگوش و موش و جوجه تیغی و ... و کرگدن و فیل و خوک ( که بیش از دو سم دارند ) و پستانداران دریایی مثل نهنگ و فک و شیر دریایی ...
پرندگان حرام گوشت : پرندگان شکاری و درنده ( نظیر عقاب و قرقی و باز و لاشخور ) و کلاغ ، طاووس ، خفاش ، پنگوئن و ... ( پرندگان حرام گوشت ثابت نگهداشتن بالشان بیشتر از بال زدن آنهاست و دیگر اینکه سنگدان و انگشت پشت پا نظیر شست در انسان ندارند . )
ماهیان حرام گوشت : ماهیان بدون پولک نظیر کوسه . اره ماهی حرام هستند . حیوانان بی مهره : بجز ملخ و میگو بقیه حرامند مانند کرم ها ، حلزون ، هشت پا ، خرچنگ و انواع حشرات .

درس دوازدهم

درس دوازدهم

قدم در بیداری

نکات

1. بقای بر میثاق ، رشد و کمال ما و رضایت پروردگار را در پی دارد و شکستن پیمان به شرمندگی در مقابل او می انجامد .

2. راه وفای به میثاق ، مراقبت از ان است . مراقبت یعنی زیر نظر داشتن ، دقت و توجه .
3. مراقبت از سه جنبه اصل و کیفیت و نیت عمل ضروری است .
4. شخص مراقب باشد به اصل عهد و پیمانی که با خدا بسته عمل کند و هیچ یک از اجزای آن از دست نرود .
5. میزان تاثیر عمل به کیفیت آن بستگی دارد .
6. مهمترین جنبه هر عمل نیت آن است . تاثیر یک عمل در تکامل معنوی انسان وابسته به قصد و نیت عمل کننده است .
7. با ارزیابی و محاسبه میزان موفقیت به دست می آید و عوامل موفقیت یا عدم موفقیت روشن می شود
8. بهترین زمان محاسبه در پایان هر روز و قبل از خواب است .

سوال های متن :

1. بقای بر میثاق چه نتیجه ای دارد ؟

رشد و کمال ما و رضایت پروردگار را در پی دارد و شکستن پیمان به شرمندگی در مقابل او می انجامد .

2. خداوند در حدیث قدسی درباره کسانی که به سوی او بازگشت دارند چه می فرماید ؟

هر کس یک وجب به سوی من آید یک گام به سوی او خواهم رفت و هر کس گامی به سوی من آید دو گام به سویش بر خواهم داشت و هر کس آهسته به سویم آید شتابان به جانبش خواهم رفت .


3. راه وفاداری به میثاق با خدا چیست ؟

راه وفای به میثاق ، مراقبت از آن است مراقبت یعنی زیر نظر داشتن دقت و توجه .

4. جنبه های سه گانه عمل را نام ببرید ؟

1- اصل عمل ؛2- کیفیت و چگونگی عمل ؛3- نیت و قصد شخص عامل .

5. مراقبت از اصل عمل چگو نه است ؟

بدین صورت که شخص مراقب باشد به اصل عهد و پیمانی که با خدا بسته حتما عمل کند به طوری که هیچ یک از اجزای اصلی آن از دست نرود .


6. مهمترین جنبه هر عمل به چه امری بستگی دارد ؟

مهمترین جنبه هر عمل ، نیت آن است . هر فردی باید توجه کند به چه منظور عملی را انجام می دهد و دستورات خدارا اطاعت می کند .

7.بهترین زمان محاسبه چه موقعی است ؟

بهترین زمان محاسبه در پایان هر روز و قبل از خواب است در آخرین لحظات روز خود نگاهی به اعمال خود کنیم اگر موفق بوده ایم سپاسگزار خداوند باشیم و اگر کوتاهی کرده ایم استغفار نماییم و برای روز بعد از درگاه او یاری جوییم .

اندیشه و تحقیق :

1. چرا مراقبت در ابتدای اجرای هر برنامه ضروری تراست ؟

برای اینکه اطمینان پیدا کنیم که برنامه ما به درستی شروع شده و اجرا می گردد باید با مراقبت تمام کارها را زیر نظر و توجه قرار دهیم . اگر از ابتدا بدون مراقبت انجام شود منجر به انحرافات بزرگ می گردد .


2. چرا پیامبر اکرم (ص) فرموده اند «انما الاعمال بالنیات » ؟

زیرا نیت هر عملی باطن آن عمل است و باطن بسیار مهم تر از ظاهر است . باطن عمل است که برای ما می ماند و در روح مانقش می بندد . از این جهت پیامبر اکرم (ص) فرمود : ارزش اعمال انسان به نیات آنها بستگی دارد .


3. بعضی از افراد می گویند : ما اعمال و عباداتی را انجام می دهیم ولی تاثیر آن ها را در خود احساس نمی کنیم . فکر می کنید اشکال کار این افراد در کجاست ؟

باید توجه داشت که هر عمل سه جنبه دارد : 1. اصل عمل 2. کیفیت عمل 3. نیت شخص عامل . گاهی اصل عمل درست انجام شده است اما به کیفیت و نیت عمل توجه نشده است لذا اثر مطلوب را در خود نمی بیند .


4. چه رابطه ای میان مراقبت و محاسبه برقرار است ؟ آیا به یکدیگر وابسته اند ؟

کسی که بخواهد خود را اصلاح کند هر دو را باید رعایت کند ابتدا مراقبت می کند اعمالش مورد رضایت خدا باشد و بعد در آخر روز خود را محاسبه مب کند که آیا به وظیفه عمل کرد یا نه . پس در واقع محاسبه ، آن مراقبت را تکمیل می کند .


5. چرا باید از نیت و قصد خود در هنگام عمل مراقبت کنیم ؟

تاثیر یک عمل در تکامل معنوی انسان وابسته به قصد و نیت عمل کننده است . باید از نیت خود در اعمال مراقبت نماییم و نگذاریم کارهای بلند و متعالی آلوده به هدف های پست گردد .


6. آسان گرفتن و گذشت چه موقع پسندیده است و در چه صورتی ناپسند است ؟

آسان گیری و گذشت نسبت به خطاهای دیگران پسندیده است و نشانه کرامت و بزرگواری است اما آسان گیری نسبت به اشتباهات خود ، نشانه حقارت و زبونی در مقابل گناه است .

درس یازدهم

درس یازدهم

ثبات درعزم - قدم در بیداری

ثبات درعزم

نکات

1. اجرای یک برنامه و استمرار آن اعتماد به نفس می آورد و شادابی و نشاط می بخشد .
2. شکستن پیمان و خلف وعده ها سستی اراده و ضعف نفس را در پی دارد .
3. باید میان عزم و عمل فاصله نیفتد تا لذت و شیرینی عمل خیر ، سبب تکرار عمل و استواری عزم گردد .


4. احساس حضور در پیشگاه با عظمت خداوند سبب می شود که اورا ناظر بر اعمال خود ببینیم و از برداشتن قدم های مخالف با عهد و پیمان منصرف شویم .

5. غفلت یعنی بی توجه بودن و سست شدن نسبت به هدف و راه رسیدن به آن ها .
6. غافل کسی است که نبت به عوامل سعادت خود در دنیا و آخرت بی توجه باشد .
7. آن فراموشی که ناشی از غفلت و بی توجهی باشد سزاوار سرزنش است .
8. توجه به سرانجام وفاداری به پیمان و کامیابی در آن آدمی را در عزم خود مصمم تر می کند .
9. باید باور کنیم که خواستن توانستن است .
10. تصمیمی که در زندگی می گیریم فوق توانمام نباشد . برای رسیدن به هدف رعایت میانه روی و اعتدال ضروری است .
11. تدریجی عمل کردن سبب دوام عمل می شود .
12. اعمالی که دوام دارند مؤثرند اگر چه کم باشند .

سوال های متن :

1. اجرای یک هدف و برنامه چه تأثیری در روحیه انسان دارد ؟
به انسان اعتماد به نفس می بخشد و سبب شادابی و نشاط می شود .


2. شکستن پیمان و خلف وعده ها چه آثاری در پی دارد ؟

سستی اراده و ضعف نفس را در پی دارد و کار به جایی می رسد که شخص با خود می گوید :« من نمی توانم من ضعیف هستم » .


3. غفلت چیست و غافل کیست ؟

غفلت یعنی بی توجهی و سستی نسبت به هدف و راه رسیدن به هدف و غافل کسی است که موجبات سعادت خود در نیا و آخرت بی توجه باشد .


4.آیا فراموشکار مقصر است ؟

خیر ، همیشه مقصر محسوب نمی شود بلکه آن فراموشی بد است که ناشی از غفلت و بی توجهی باشد .


5. چه عاملی سبب دوام عمل می گردد ؟ و دوام عمل چه فایده ای دارد ؟

تدریجی عمل کردن سبب دوام عمل می شود . اعمالی که دوام دارند موثرند اگر چه کم باشند اما عمل گاه و بیگاه نه تنها مؤثر نیست که گاهی زیان آور هم هست .


6. رسول خدا (ص) درباره تداوم عمل چه می فرمایند ؟

« ان افضل الاعمال ادومها و ان قل ؛ برترین اعمال مداوم ترین آنها ست اگر چه اندک باشد . »

7. راه های تقویت عزم را نام ببرید .

تسریع در انجام تصمیم – توجه به حضور در پیشگاه خدا و فرشتگان – توجه به عاقبت پایداری در تصمیم – عملی دانستن تصمیم جدید – رعایت اصل اعتدال – رعایت اصل تدریج .

اندیشه و تحقیق :

1.آیاعلاوه بر عوامل ذکر شده در کتاب عامل یا عوامل دیگری برای تقویت عزم می شناسید ؟ آنها را بیان کنید .

توجه به این مطلب که ما موجودی ابدی هستیم و ما با اعمال نیک خود داریم ابد خود را می سازیم .
توجه به این مطلب که مصایب و مشکلات دنیا زوال پذیر و فانی است و پاداش نیکو در انتظار صابران است
توجه به عزمت (لقاء الله) عزم انسان را جزم می کند .


2. به نظر شما چه عاملی ممکن است تصمیم های زیر را تهدید کند ؟ هر یک را جداگانه بنویسید .
الف ) خواندن نماز

ب ) مطالعه کتاب های مفید

ج ) کمک به نیازمندان

الف ) بی توجهی به فضیلت نماز اول وقت ، سرگرمی و بازی های بازدارنده ، کاهلی .
ب ) اشتغالات وقت گیر مانند نگاه به فیلم ها ، تنبلی ، عدم عادت به مطالعه .
ج ) صفت رذیله بخل ، قساوت قلب و ترساندن شیطان انسان را از فقر .


3. چرا امام صادق (ع) می فرماید : « سزاوار است کسی که همت بر کار خیری کرده و در عمل به آن تسریع کند و آن رابه تأخیر نیندازد ؟ »

زیرا شیطان منتظر همین تأخیرها ست تا در این فاصله زمانی انسان را وسوسه کند و به تنبلی کشاند .